De afgelopen maanden is gebarentaal veelvuldig in het nieuws geweest. Niet alleen door gebarentolk Irma Sluis, maar ook het feit dat op 22 september 2020 alle fracties in de Eerste Kamer hebben ingestemd op het initiatiefwetsvoorstel voor erkenning van de Nederlandse Gebarentaal (NGT). Met de erkenning wordt een grote stap gezet richting een volwaardige participatie van doven/slechthorenden aan onze samenleving.
Gaat nu het advies voor het aanbieden van gebarentaal, voor dove/slechthorende kinderen en hun gezinnen, ook veranderen?
Even een paar jaar terug in de tijd..
Baby- en kindergebaren NmG
Vanuit de vroeg behandeling, jaren geleden, hebben we destijds het advies opgevolgd om de cursus baby- en kind gebaren NmG (Nederlands met Gebaren) te volgen. Daar zijn wij tot op heden nog steeds heel erg blij mee en adviseren dit ook absoluut aan elke ouder met een slechthorend/doof kind. Wij hebben hier zoveel profijt van gehad. En nog steeds! Vooral in de eerste 3 jaar, konden we met deze ondersteunde gebaren onze gesproken taal ondersteunen. Onze kinderen begrepen al op zeer jonge leeftijd heel snel wat we bedoelden. Het gaf veel rust en duidelijkheid. Ook was en is het ideaal tijdens vakantie. Want wanneer onze kinderen gaan zwemmen, kunnen ze geen hoortoestellen dragen. Ze zijn dan praktisch doof. Voordat we op vakantie gaan, geven we elkaar dan ook even een opfris cursus gebaren. Wanneer ik bij het zwembad even klap in de handen of mijn man fluit even, dan kijken de kinderen naar ons en communiceren we met gebaren. Zo fijn! En er zijn zoveel andere situaties die het communiceren met je dove/slechthorende kind makkelijker maakt wanneer je gebaren inzet. Echt onmisbaar!
Regulier basisonderwijs
Onze oudste 3 kinderen konden naar het reguliere basisonderwijs. De meiden kregen extra hulpmiddelen om de instructies van de juf beter te verstaan. Denk hierbij aan solo apparatuur en de audiohub. Doordat ze een arrangement kregen toegewezen (passend onderwijs), kwam er niet alleen een ambulant begeleider om onze kinderen te ondersteunen, maar ook de leraren en de school kregen extra tips en tools. De gebaren verdwenen naar de achtergrond. Eigenlijk schonk niemand er meer aandacht aan en wij wisten ook niet beter. Niemand had het er meer over. Ook omdat het gewoon goed ging met de hulpmiddelen. Prima toch?
Zwemles
Het eerste struikelblok waar we tegenaan liepen was de zwemles. Hoe gingen we dit doen? Wanneer de hoortoestellen uit zijn, horen ze praktisch niets. Ik las op internet wel dat je een gebarentolk zou kunnen inzetten, maar dat was echt een te ‘ver-van-ons-bed’ show. Je zou een aanvraag moeten indienen bij het UWV en dan krijg je uren toegewezen. Daarna kun je een tolk aanvragen en bij een ‘match’ kun je deze inzetten. Dit hebben we niet gedaan, omdat onze kinderen eigenlijk ook steeds minder de gebaren gebruikten. En wij trokken dan ook de conclusie dat het niveauverschil te groot zou zijn. Ze zouden de gebaren gewoonweg niet herkennen. In goed overleg met de instructrices van het zwembad zijn ze gewoon zwemles gaan volgen. Doordat ze visueel sterk zijn konden ze meekomen met de rest. Maar wat kostte het ze veel energie. Natuurlijk bleven we steeds in gesprek met de instructrices en waren ze ook altijd erg behulpzaam. Ons geluk was dat ze vaak nog even de kinderen apart namen en extra aandacht gaven. Maar eigenlijk hebben we de kinderen er ook gewoon ‘voorgegooid’, want ga er maar vanuit dat ze weinig meekregen tijdens de gehele zwemles.
Cluster 2 onderwijs
En onze jongste gaat naar het speciaal basis onderwijs, oftewel cluster 2 (Kentalis Prof. Huizingschool). Even ter info; ons zoontje heeft TOS (Taalontwikkelingsstoornis) is ernstig slechthorend (70 dB verlies). Het is een fantastische school, waar hij met veel plezier naar toe gaat. De leraren en professionals gebruiken dagelijks NmG (Nederlands met Gebaren); liedjes, verhaaltjes, maar ook tijdens de gym, buitenspelen, taal, rekenen en noem maar op. De gebaren zijn een onmisbare ondersteuning tijdens het onderwijs.
Doordat onze zoon naar het cluster 2 onderwijs gaat, en de gebaren een essentieel onderdeel zijn van het onderwijs, begint het nu bij ons te knagen. Onze zoon leert steeds meer gebaren en wij staan nu een beetje stil.
Vervolgcursus?
Thuis hebben we het er al over gehad. We zijn deels van mening dat we samen op vervolgcursus moeten. Maar onze oudste meiden geven aan dat ze hier niet op zitten te wachten. Zij denken het niet nodig te hebben en ze vinden het raar. Wanneer ik aangeef dat het superhandig zou zijn, met namen voor hun broertje, veranderd enigszins hun mening. Maar nog zijn ze niet helemaal overtuigt. En ja, gebarentaal leren is te vergelijken wanneer je jouw kinderen vraagt om een cursus Frans te volgen. Is het wel nodig? Maar als we het niet doen, wat zegt dit dan over ons? Doen wij ze dan tekort?
En weet je wat het nog moeilijker maakt? Het zijn de ervaringsverhalen van andere ouders die zo ontzettend divers en verschillend zijn, waardoor we niet meer weten wat te doen..
Nee, we doen het niet..
Er zijn ouders met een slechthorend kind die ervoor gekozen hebben om geen vervolgcursus te gaan volgen. Zij geven aan dat het kind zich prima kan redden en dat er toch weinig mensen zijn in hun omgeving die gebaren (winkeliers/familie/vrienden/leraren). En het gebruik van alleen hulpmiddelen gaat prima! Er zijn ook een aantal slechthorende jong volwassenen die ik gesproken heb, die ook zonder gebaren in de maatschappij mee draaien.
..of toch wel?
Maar de ander zegt dat het juist een enorme aanvulling is. Je kunt een gebarentolk inhuren en je geeft je kind een extra taal mee voor de toekomst. Het zorgt ook voor heel veel rust. Ook hoor je vaak dat slechthorenden zich op late leeftijd zich nog meer geïsoleerd voelen en dat ze het heel prettig vinden om met lotgenoten af te spreken. En ja, in deze groepen gebruiken ze veelal gebarentaal.
Grijs gebied..
En de professionals? In mijn beleving is het advies gestopt, omdat er niet echt een duidelijk standpunt is. Er wordt eigenlijk ingezet op de diverse hulpmiddelen en dit gaat vaak ook "prima". Ik kan me wel herinneren dat er vanuit het cluster 2 onderwijs een vervolgcursus is aangeboden. Maar toen leefde het niet bij ons en was het tevens gewoon onder ‘werktijd’. En het is altijd zo vrijblijvend.
En hoe kun je iets missen als je niet weet wat je mist?
Waarom die verschillen? Ligt dit aan het feit of je slechthorend bent of doof? Of is het toch ook bij de professionals niet duidelijk? Kan het een geldkwestie zijn? Zijn er eigenlijk wel duidelijke richtlijnen?
Is een vervolgcursus gebarentaal alleen te adviseren voor dove kinderen, of toch ook voor slechthorende kinderen? Daarom vraag ik het aan jou!
Ben jij professional en heb jij een duidelijk standpunt? Of heb je als ouder een hele duidelijk keuze gemaakt. Graag hoor ik het van je.
Mail jouw reactie naar info@oorclipz.nlIk ga in ieder geval op onderzoek uit en zal mij ervaring zeker met jullie gaan delen.
Pagina-einde
